Bida lỗ (Pool). bida carom (France) hay snooker là những thể loại của môn thể thao Bida sử dụng những viên bi nhỏ. Tùy vào thể loại chơi cụ thể khác nhau mà những viên bi này có kích thước và trọng lượng khác nhau thể loại.
Lịch sử
Theo các tài liệu thì viên bida đầu tiên được làm từ gỗ và đất sét (đến thế kỷ 20 một số nơi vẫn còn áp dụng). Mặc dù vì giá cả phải chăng nên ở Châu Âu, xương bò được dùng khá phổ biến để làm ra những viên bida, nhưng từ năm 1627 đến thế kỷ 20 thì người ta lại ưa chuộng sử dụng ngà voi làm nguyên liệu hơn. Đến giữa thế kỷ 19, việc giết voi để lấy ngà trở nên báo động, vì thế người ta quy định không được làm quá 8 viên đối với 1 ngà voi. Và với tình hình săn bắt tràn lan như thế, loài voi bị đẩy đến sát đến bờ tuyệt chủng, trước tình hình đó, một nhà cung cấp ở New York đã trao giải thưởng lên đến 10,000 dollar cho ai tìm ra được nguyên liệu thay thế (ngày nay, giải thưởng này vẫn còn nhưng phần thưởng chỉ còn khoảng 178 dollar).
Đến năm 1969, John Wesley Hyatt đã tạo ra một hợp chất có tên gọi là nitrocellulose và trở thành người Mỹ đầu tiên tạo ra bóng trên bàn bida. Đến năm 1870 thì một hợp chất khác được phát minh là Celluloid, đáng tiếc là loại này lại dễ bay hơi khi sản xuất và đôi khi phát nổ. Tuy nhiên, bằng chứng để chứng minh thì lại không rõ ràng.
Sau đó, để tránh những bất ổn về chất liệu thì các vật liệu tổng hợp khác được đưa vào thử nghiệm như Bakelite, Crystalite và một số hợp chất khác.
Những yêu cầu cao về độ chính xác của quả bóng billiard ngày nay đã được đáp ứng bằng những khuôn đúc bóng billiard từ những nguyên liệu nhựa có những đặc tính cứng kháng cự những sự phá vỡ hay sứt mẻ cho quả bóng billiard. Hiện tại Saluc, dưới những cái tên của các hãng như Aramith và Brunswick Centennial, sản xuất những quả bóng từ nhựa phênôn (Phenol). Những loại nhựa và chất dẻo khác như Poli este (Polyester) (dưới những tên thương mại khác nhau) và nhựa Acrylic cũng được sử dụng, bằng cách cạnh tranh giữa những công ty như Elephant Balls Ltd, Frenzy Sports và Vigma.
Các loại bi
Bida phăng
Trong bida carom. Những viên bi không được đánh số và phân biệt ở màu sắc của viên bi
- Bóng màu đỏ
- Bóng màu trắng
-
Bóng màu trắng thứ 2 (một số nơi dùng bóng màu vàng cho dễ phân biệt)
Bida lỗ quốc tế
Có tổng cộng 15 viên bi được đánh số từ 1 đến 15 và 1 viên bi chủ màu trắng hoặc trắng ngà. Tuỳ theo kiểu chơi mà người ta sử dụng 9 bi (pool 9 ball) hoặc dùng cả 15 bi (pool 8 ball). Màu sắc và số thứ tự viên bi được quy định như sau
- 1 = vàng
- 2 = xanh
- 3 = đỏ
- 4 = Tím (tuỳ theo bộ mà có thể là màu hồng)
- 5 = cam
- 6 = xanh lá sậm
- 7 = nâu hoặc nâu đậm
- 8 = đen
- 9 = vàng sọc trắng
- 10 = xanh sọc trắng
- 11 = đỏ sọc trắng
- 12 = tím sọc trắng (hoặc hồng sọc trắng)
- 13 = cam sọc trắng
- 14 = xanh lá sọc trắng
- 15 = nâu hoặc nâu sẫm sọc trắng
Bida lỗ theo kiểu Anh
Tương tự như Pool 8 ball. Bao gồm 15 viên bi gồm 1 bi chủ màu trắng, 1 bi đen và 2 nhóm bi màu đỏ và vàng (mỗi bên 7 bi)
Bida snooker
Một bida kết hợp giữa bida lỗ theo kiểu Mỹ (pool 9 ball, pool 8 ball…) và bida lỗ kiểu Anh bao gồm 21 viên bi mục tiêu và 1 bi chủ. Trong đó, có tất cả 15 viên bi màu đỏ mang giá trị 1 điểm. 6 viên bi màu còn lại mang các sổ điểm khác nhau, cụ thể:
- Vàng = 2 điểm
- Xanh = 3 điểm
- Nâu = 4 điểm
- Xanh = 5 điểm
- Hồng = 6 điểm
-
Đen = 7 điểm
Nguồn: Tổng hợp
