Billiard (tên gọi quốc tế) hay ở Việt Nam gọi là bida hay bi a đã trở nên phổ biến trên toàn thế giới. Cũng giống như bao môn thể thao khác, bi a cũng có một giai đoạn hình thành và phát triển.
Theo một số tài liệu thì bộ môn này xuất hiện từ những năm 1340 và phát triển đến năm 160. Người Ý gọi bộ môn này là biglia, người Pháp thì bilhard, tại Tây Ban Nha gọi là virlota và người Anh thì gọi là “ball-yard”. Một số tài liệu lịch sử được ghi chép lại thì vào năm 1470, vua Louis XI của nước Pháp đã đặt mua một chiếc bàn bida đầu tiên.
Bàn bi a thời kỳ đầu
Trước khi vua Louis đặt mua chiếc bàn thì môn thể thao này chủ yếu được chơi ngoài trời, người chơi sẽ dùng gậy của mình có kiểu dáng như một cây gậy đánh golf đánh bi xuyên qua 1 khung sắt nhỏ, phía trước đó dựng nhiều chướng ngại vật khác nhau, ai vượt qua hết các chướng ngại vật và đánh qua khung sắt trước tiên thì sẽ là người chiến thắng. Ngày nay, nếu có điều kiện sang nước Anh, bạn sẽ bắt gặp một số nơi vẫn còn chơi kiểu như vậy. Nghe sơ qua ắt hẳn bạn sẽ thấy môn này có nét gần với golf hơn đúng không nào?
Đúng là như thế, và từ khi vua Louis đặt mua chiếc bàn đó thì lịch sử đã bắt đầu sang trang với bộ môn bida. Người ta chuyển từ thi đấu ngoài trời chuyển sang thi đấu trong nhà và gậy chơi và khung sắt được làm nhỏ lại phù hợp với độ lớn của chiếc bàn.
Nhà soạn nhạc Mozart và chiếc bàn bi a, một niềm đam mê khác của ông
Trải qua các giai đoạn lịch sử, dần dần bida được nhiều người chuyển sang việc đánh bi vào lỗ và cây gậy cong để đánh các bi đó không còn phù hợp. Vì thế, nhiều người đã bắt đầu bỏ cây gậy kiểu cũ và chuyển sang sử dụng gậy dài, thẳng và đầu nhỏ mà ngày nay chúng ta gọi là cơ. Với việc thay đổi kiểu dáng kiểu chơi cũng như là độ phổ biến của nó không còn gói gọn lại trong giới quý tộc nữa, vì thế, nhiều câu lạc bộ bida đã bắt đầu xuất hiện, song song với đó là nhiều thể thức thi đấu khác nhau như pool kiểu Mỹ, bi a carom, pool 8 ball, snooker, pool 9 ball…
Kiểu dáng bi a thế kỷ 19
Một câu lạc bộ bi a. Ảnh chụp tại Chicago năm 1860
Nguồn: Sưu tầm
