Bida là môn thể thao được yêu thích trên toàn thế giới. Tuy nhiên không phải ai cũng biết về lịch sử của bộ môn này.
Lịch sử phát triển
Ở châu Âu, người ta bắt đầu chơi bida – một trò chơi ngoài trời trên những chiếc bàn bằng đất nện có dùng bi và gậy từ thế kỉ 13. Có tài liệu chép vào năm 1469, tức là 16 năm sau khi bị quân Thổ xâm chiếm, đã có bàn bida. Tuy nhiên, người ta vẫn chưa thống nhất được là bida ở nước nào đầu tiên. Riêng ở Pháp, sử sách ghi rõ: Chiếc bàn bida bằng gỗ đầu tiên có từ thời vua Louis 11; tác giả là ông Henri de Vigue đã đóng cho vua chơi.
Trước khi vua Louis đặt mua chiếc bàn thì môn thể thao này chủ yếu được chơi ngoài trời, người chơi sẽ dùng gậy của mình có kiểu dáng như một cây gậy đánh golf đánh bi xuyên qua 1 khung sắt nhỏ, phía trước đó dựng nhiều chướng ngại vật khác nhau, ai vượt qua hết các chướng ngại vật và đánh qua khung sắt trước tiên thì sẽ là người chiến thắng.
Và từ khi vua Louis đặt mua chiếc bàn đó thì lịch sử đã bắt đầu sang trang với bộ môn bida. Người ta chuyển từ thi đấu ngoài trời chuyển sang thi đấu trong nhà và gậy chơi và khung sắt được làm nhỏ lại phù hợp với độ lớn của chiếc bàn.
Vào năm 1643, người Hà Lan đổ bộ lên New York (lúc đầu đặt tên là New Netherland) và du nhập bida vào đây. Chẳng bao lâu, các hội bida mọc lên khắp 2 miền Nam – Bắc Mỹ. Ở châu Âu, từ thế kỉ 17, ở Đức – Áo đã bắt đầu chơi bida; ở Bắc Âu thì bida vào Đan Mạch năm 1766, rồi qua Thuỵ Điển, Na Uy, Phần Lan.
Về phía Đông, cũng chính người Hà Lan đã chiếm Indonesia năm 1636 và đưa bida tới đây. Đến năm 1560 thì Nhật Bản được biết môn bida do các thuỷ thủ Hà Lan mang tới. Ngày nay, Nhật Bản là nước có nhiều CLB bida nhất và cũng đã sản sinh ra nhiều tay vô địch bida. Đứng đầu hiệp hội bida Nhật là ông Tsuneyoshi Takeda, một thành viên trong Uỷ ban Olympic quốc tế.
Trải qua các giai đoạn lịch sử, dần dần bida được nhiều người chuyển sang việc đánh bi vào lỗ và cây gậy cong để đánh các bi đó không còn phù hợp. Vì thế, nhiều người đã bắt đầu bỏ cây gậy kiểu cũ và chuyển sang sử dụng gậy dài, thẳng và đầu nhỏ mà ngày nay chúng ta gọi là cơ. Với việc thay đổi kiểu dáng kiểu chơi cũng như là độ phổ biến của nó không còn gói gọn lại trong giới quý tộc nữa, vì thế, nhiều câu lạc bộ bida đã bắt đầu xuất hiện, song song với đó là nhiều thể thức thi đấu khác nhau như pool kiểu Mỹ, bida carom, pool 8 ball, snooker, pool 9 ball…
Tên gọi
Bida đã có nhiều tên gọi khác nhau giữa các quốc gia: Người Ý gọi bộ môn này là biglia, người Pháp thì Bilhard, tại Tây Ban Nha gọi là Virlota và người Anh thì gọi là “Ball-yard”. Ngày nay bộ môn này có tên quốc tế là Billiard.
